Λύσσα

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Λύσσας λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο στις 28 Σεπτεμβρίου, την επέτειο του θανάτου του Λουί Παστέρ, ο οποίος, μαζί με συναδέλφους του, ανέπτυξε το πρώτο αποτελεσματικό εμβόλιο κατά της λύσσας. Η Παγκόσμια Ημέρα κατά της λύσσας στοχεύει στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τον αντίκτυπο της λύσσας στον άνθρωπο και στα ζώα, στην παροχή πληροφοριών και συμβουλών σχετικά με τον τρόπο πρόληψης της νόσου σε κοινότητες που βρίσκονται σε κίνδυνο και στη στήριξη της προσπάθειας για αυξημένες προσπάθειες στον έλεγχό της.

Τι είναι η λύσσα;

Η λύσσα είναι μια λοίμωξη του κεντρικού νευρικού συστήματος που μεταδίδεται μέσω του σάλιου από το δάγκωμα μολυσμένου ζώου.

Πού οφείλεται;

Οφείλεται σε ιό και βρίσκεται στο σάλιο του μολυσμένου ζώου , ακόμα και 8-10 ημέρες πριν την εμφάνιση των κλινικών συμπτωμάτων. Νοσούν όλα σχεδόν τα θερμόαιμα ζώα. Κατοικίδια σαρκοφάγα (σκύλος, γάτα), παραγωγικά (άλογα, βοοειδή, πρόβατα, αίγες, χοίροι), άγρια ζώα (αλεπούδες, τσακάλια, νυχτερίδες) και ο άνθρωπος. Δεν φαίνεται να προσβάλλονται τα αμφίβια και τα πουλιά.

Είναι επικίνδυνη;

Η λύσσα αν δεν αντιμετωπιστεί, είναι 100% θανατηφόρος μετά την εκδήλωση των κλινικών συμπτωμάτων. Αντιθέτως είναι 100% ιάσιμη εφόσον ο ασθενής ξεκινήσει άμεσα αντιλυσσική αγωγή.

Infographic

Σύμφωνα με το ΚΕΕΛΠΝΟ, η λύσσα υπάρχει σε περισσότερες από 150 χώρες. Περισσότεροι από 55.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο, κυρίως στην Ασία και την Αφρική. Κάθε δέκα λεπτά κάπου στον κόσμο ένας άνθρωπος πεθαίνει από λύσσα.

Μέτρα πρόληψης

Από όλα αυτά συμπεραίνεται εύκολα η ανάγκη για πρόληψη, δηλαδή τη λήψη μέτρων για να αποφύγουμε να νοσήσουν και τα ζώα και ο άνθρωπος. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια εφαρμόζεται από το ΥΠΑΑΤ πρόγραμμα επιτήρησης με ενημέρωση του κοινού και άλλα μέτρα. Επιγραμματικά, τα μέτρα πρόληψης είναι:

1. Εμβολιασμοί δεσποζόμενων, αδέσποτων και παραγωγικών ζώων.
   Τα ζώα συντροφιάς εμβολιάζονται με ενέσιμο νεκρό εμβόλιο που έχει ελάχιστες παρενέργειες. Πρέπει να γίνεται απαραιτήτως από κτηνίατρο. Η ανοσία αποκτάται 20 ημέρες μετά τον εμβολιασμό, και είναι υποχρεωτικό από το νόμο να επαναλαμβάνεται σε ετήσια βάση. Στο ψηφιακό βιβλιάριο του ιδιόκτητου ζώου (αλλά και του αδέσποτου που φέρει microchip) καταγράφεται το όνομα του εμβολίου, η ημερομηνία εμβολιασμού και το πότε το ζώο πρέπει να επαναλάβει το εμβόλιο. Σε κάθε άλλη περίπτωση, το ζώο δεν θεωρείται εμβολιασμένο. Για τον εμβολιασμό των αδέσποτων υπεύθυνοι είναι οι Δήμοι.
2. Εμβολιασμοί άγριων ζώων από αέρος από το στόμα.
   Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή πρακτική, το ΥΠΑΑΤ εμβολιάζει από το στόμα τα άγρια ζώα με ρίψη δολωμάτων που περιέχουν το εμβόλιο.
3. Όροι για τις μετακινήσεις των ζώων συντροφιάς και των παραγωγικών ζώων.
   Εντός της επικράτειας απαγορεύεται η μετακίνηση, η ελεύθερη διακίνηση και η αγοραπωλησία μη εμβολιασμένων κατοικίδιων. Από και προς κάθε περιφερειακή ενότητα τα κατοικίδια σαρκοφάγα άνω των 3 μηνών που μετακινούνται, πρέπει να συνοδεύονται από το ψηφιακό βιβλιάριο υγείας ή διαβατήριο, στο οποίο αναγράφονται τα στοιχεία της ταυτότητας του ζώου, τα στοιχεία της σήμανσης του και τα στοιχεία του ιδιοκτήτη και βέβαια να είναι εμβολιασμένα κατά της λύσσας. Το αντιλυσσικό εμβόλιο πρέπει να έχει γίνει 21 μέρες πριν τη μετακίνηση του ζώου.
4. Όροι για τις εισαγωγές των κατοικίδιων.
   Από το εξωτερικό όλα τα κατοικίδια σαρκοφάγα που εισέρχονται στη χώρα από άλλα Κράτη-μέλη της ΕΕ (και 8 ακόμα Ευρωπαϊκές χώρες) πρέπει να πληρούν τους όρους όσο αφορά τη σήμανση, τον αντιλυσσικό εμβολιασμό και σχετικά έγγραφα (διαβατήριο). Αν προέρχονται από τρίτες χώρες επιπρόσθετα να πληρούν τους όρους για τον ορολογικό έλεγχο των αντισωμάτων (εξέταση στο αίμα που δείχνει το επίπεδο της προστασίας που αναπτύχθηκε μετά τον εμβολιασμό) από πιστοποιημένα εργαστήρια σε κάθε χώρα. Δεν εξαιρούνται οι εμπορικές μετακινήσεις. Αν οι όροι για τις μετακινήσεις σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ δεν πληρούνται, οι αρχές μπορούν να στείλουν το ζώο πίσω στη χώρα προέλευσης, να το απομονώσουν ή ακόμα στην εσχάτη περίπτωση να προβούν και σε ευθανασία.
5. Δήλωση όλων των νεκρών ζώων.
6. Άμεση κοινοποίηση κάθε ύποπτου κρούσματος σε κατοικίδιο ή ζώο άγριας πανίδας στις κτηνιατρικές υπηρεσίες – είτε διαπιστώνεται από ιδιώτη, είτε από νομικό πρόσωπο – για διερεύνηση. Άμεση προσκόμιση άγριων ζώων που θα βρεθούν νεκρά.

Τι να κάνω αν με δαγκώσει κάποιο ζώο;

Αναζητήστε ιατρική βοήθεια το συντομότερο δυνατό. Αν δεν μπορείτε να προσέλθετε άμεσα στο γιατρό καθαρίστε τις πληγές με άφθονο σαπούνι και νερό (για 15 λεπτά) και αφού ξεπλύνετε καλά εφαρμόστε σε βάθος οινόπνευμα ή ιώδιο. Προσπαθήστε να συγκρατήσετε την εικόνα του ζώου (μέγεθος, χρώμα κλπ.), την τοποθεσία, τις συνθήκες του συμβάντος και πού κατευθύνθηκε μετά. Αν το ζώο είναι δεσποζόμενο (σκύλος ή γάτα) ανταλλάξτε πλήρη στοιχεία επικοινωνίας με τον ιδιοκτήτη του και επισκεφθείτε τον ιδιώτη κτηνίατρο που θα παρακολουθήσει το ζώο για 15 μέρες.

Τι να κάνω αν το κατοικίδιό μου δαγκώσει ή τραυματίσει (π.χ. γρατζουνίσει) κάποιον άνθρωπο;

Ανταλλάξτε πλήρη στοιχεία επικοινωνίας με το άτομο που τραυματίστηκε από το ζώο σας και οδηγήστε το εντός 24ώρου στον κτηνίατρό σας. Αν το ζώο σας δεν εμφανίσει ασθένεια κατά την παρακολούθηση των 15 ημερών κατά την εκτίμηση του κτηνιάτρου τότε δεν υπάρχει κίνδυνος. Συνεργαστείτε και βοηθήστε τη διαδικασία ελέγχου του ζώου σας ώστε να αποκλειστεί οποιοσδήποτε κίνδυνος για τον εκτιθέμενο.

Να θυμάστε

Η λύσσα δεν εκδηλώνεται αν η αντιλυσσική θεραπεία αρχίσει έγκαιρα μετά την έκθεση στον ιό.

Τη θεραπεία (θεραπευτικό σχήμα και χρόνο έναρξης) την αποφασίζει ο γιατρός.

Βιβλιογραφικές πηγές

• Κανονισμός 998/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις μετακινήσεις ζώων
• πληροφορίες ΥΠΑΑΤ για τη λύσσα
• εγχειρίδιο ΥΠΑΑΤ για τον έλεγχο και πρόληψη της λύσσας
• αποφάσεις εγκύκλιοι του ΥΠΑΑΤ για τη λύσσα
• αποφάσεις ΥΠΑΑΤ για το πρόγραμμα επιτήρησης και τον εμβολιασμό αλεπούδων δια του αέρος
• δημοσιεύσεις στο diagnovet.gr
• ανακοινώσεις ΚΕΕΛΠΝΟ
• ενημερωτικό φυλλάδιο εμβολίου RABIGEN

Eμβολιάστε το κατοικίδιό σας (σκύλο ή γάτα) κατά της λύσσας.

---